RASTAFARIANIZM

   Ruch Rastafari albo rastafarianizm (przy czym sami rastafarianie jednoznacznie wypowiadają się przeciwko stosowaniu słów zakończonych na -izm) to ruch społeczno-religijny określany jako ruch „duchowej świadomości” („spiritual consciousness”). Rastafarianie z wielu tzw. domów wierzą, że Jah (Bóg) jest duchem, który objawił się m.in. w cesarzu Ras Tafari Makkonenie znanym jako Haile Selassie I, czym motywują cześć dla niego jako Zwycięskiego Lwa Plemienia Judy, Wybrańca Bożego i Króla Królów Etiopii. Część z nich na podstawie Apokalipsy 5:5 wierzy, że cesarz Haile Selassie I był biblijnym mesjaszem i rozpoczął ostateczne zaprowadzania Królestwa Bożego na Ziemi. Rastafarianie wierzą też, że dzięki cesarzowi na świecie zapanuje pokój i że zaprowadzi on ich do Ziemi Obiecanej - Etiopii, co ma przynieść wybawienie z niewoli, jaką wciąż ich zdaniem jest dla wielu rasizm. Wszyscy rastafarianie przypisują duże znaczenie przesłaniu cesarza, który głosił, że pokój na świecie zapanuje gdy kolor ludzkiej skóry będzie miał nie większe znaczenie niż kolor oczu.

   Rastafarianizm zapoczątkowany został w latach trzydziestych na Jamajce w środowiskach ruchu walki o równouprawnienie rasowe. Wyrasta też z interpretacji biblijnego proroctwa, aspiracji społeczno-kulturalnych osób czarnoskórych i kazań Marcusa Garveya. Rozpowszechniał się wraz z emigracją mieszkańców Jamajki, a także dzięki muzyce (rocksteady, reggae, dub, ragga , ska i dancehall). Nazwa ruchu pochodzi od imienia chrzestnego cesarza Ras Tafari, co w języku amharskim znaczy książę nieustraszony.

   Rastafari jest często niewłaściwie nazywane rastafarianizmem, choć określenie to przez samych rastafarian uznawane jest za obraźliwe. Wg rastafarian słowa zakończone na -izm zostały wymyślone aby wprowadzić podziały między dziećmi Jah. Głoszą oni zasadę "No ism, no schism". Rastafari łączy cechy afrykańskich wierzeń animalistycznych, chrześcijaństwa (oparcie się na Biblii i niektórych zasadach chrześcijaństwa koptyjskiego), hinduizmu (dredy, palenie marihuany, awatary) oraz pokojowych nauk cesarza Haile Selassie I, który głosił że pokój na ziemi zapanuje gdy ludzie przestaną być dzieleni na ludzi pierwszej i drugiej kategorii, a kolor ich skóry będzie miał takie samo znaczenie, jak kolor ich oczu. Korzenie rastafari tkwią na kilku kontynentach, można go więc uważać za wierzenia uniwersalne. Jednym ze źródeł rastafari są kazania Marcusa Garveya, urodzonego na Jamajce czarnoskórego kaznodziei, publicysty, nauczyciela i organizatora ruchu walki o równouprawnienie rasowe. Podczas wizyty w Etiopii zafascynował się on osobą Ras Tafariego jeszcze zanim ten rozpoczął panowanie. Następnie rastafarianizm rozpropagowali na całym świecie emigranci z Jamajki. Zyskał on popularność głównie w środowiskach czarnoskórych robotników w Stanach Zjednoczonych i Europie. Aż do lat siedemdziesiątych XX w. nie był szeroko znany w innych środowiskach społecznych. W latach siedemdziesiątych został rozpowszechniony przez Boba Marleya i innych muzyków wśród młodzieży amerykańskiej i europejskiej, co wiązało się ze wzrostem popularności kultury i muzyki reggae.

   Rastafarianie, nazywający się sami często „braćmi Rasta”, wierzą, iż cesarz Hajle Syllasje jest prawdziwym mesjaszem, który poprowadzi wszystkie ludy Afryki, a także w „eksportowej” wersji tej religii wszystkich rozproszonych po świecie ludzi, którzy czują się duchowo związani z Afryką, do Ziemi Obiecanej, w której nie będzie już rasizmu i niesprawiedliwości. Rastafarianie wierzą, że są resztką czystej czarnej rasy, prawdziwych potomków biblijnego króla Dawida. Według ich wierzeń w X wieku p.n.e. cesarstwo Etiopii zostało utworzone przez Menelika I, syna biblijnego króla Salomona i królowej Saby i przetrwało aż do upadku cesarza Hajle Syllasje. Etiopskie źródła rastafarianizmu wywodzą się z jednej strony od czarnoskórych wyznawców judaizmu, zwanych falaszami, którzy przez całe wieki żyli w Etiopii w izolacji od reszty Żydów. Sami falasze odżegnują się od jakichkolwiek związków z rastafarianizmem. Z drugiej strony wielu etiopskich i jamajskich rastafarian uważa, że ich religia jest jednym ze wschodniochrześcijańskich kościołów – jednak żaden inny kościół wschodniochrześcijańśki nie uznaje ich tożsamości. Niektórzy wyznawcy rastarafianizmu, zwłaszcza w USA, widzą swoją wiarę jako jeden z nowych kościołów protestanckich, z kolei inni uważają się za katolików, którzy zerwali z wiarą w autorytet Rzymu. Inicjator rastafarianizmu w Jamajce – Marcus Garvey – był początkowo kaznodzieją Ortodoksyjnego Kościoła Etiopskiego, został jednak z niego wydalony za głoszone poglądy. Oryginalny obrządek rastafariański, kultywowany na Jamajce i w Etiopii, jest częściowo podobny do judaizmu, częściowo do etiopskiego chrześcijaństwa, zawiera w sobie także elementy zapożyczone z afrykańskich kultów animistycznych i niektórych wierzeń hinduskich. Wszystkie te elementy wnieśli niewolnicy, sprowadzani na plantacje do Jamajki z wschodniej Afryki i w mniejszym stopniu z Indii na zasadzie tygla kulturowego, w wyniku którego powstała zupełnie nowa religia.