JAMAJKA

1. Geografia

2. Historia

3. Ustrój

4. Podział Administracyjny

6. Hymn

7. Ciekawostki

8. Tabela Podsumowująca

                                                                    Godło i Flaga Jamajki

   Jamajkę cechuje niezwykła różnorodność karnacji i rysów mieszkańców, krajobrazów i widoków nadmorskich oraz flory i fauny. Powierzchnia wyspy zajmuje 11,42 tys. km² - ciągnie się 235 km ze wschodu na zachód, od cypla Morant Point po Negril, a w najszerszym miejscu ma 82 km. 2,5 mln mieszkańców wyspy to niezwykła mieszanka pochodzenia afrykańskiego, arabskiego, indiańskiego, europejskiego, która dała początek narodowemu mottu: "Jeden naród z wielu".

   Jamajka leży na Morzu Karaibskim. Ponad połowa wyspy wznosi się 300 m nad poziomem morza. Najwyższy szczyt - Blue Mountain Peak - ma 2256 m i znajduje się w odległości 16 km od nadbrzeżnej równiny na wschód od Kingston.Geolodzy są zdania, że Jamajka i sąsiadujące z nią wyspy na Morzu Karaibskim wykształciły się z wypiętrzenia wulkanicznego, które wyrosło z morskich wód miliony lat temu. Niższe tereny wokół wierzchołków wyłoniły się ok. 30 mln lat temu. Dwie trzecie wyspy nadal pokrywa czapa białego wapienia, będącego pozostałością szkieletów morskich organizmów. Proces kształtowania się tego obszaru osiągnął punkt kulminacyjny ok. 20 mln lat temu wraz z powstaniem wyspy. Cocpit Country oraz niezliczone jaskinie zdradzają oceaniczne pochodzenie wyspy. Zaliczają się do nich Twin Sisters na wybrzeżu Hellshire niedaleko Kingston oraz szereg niesamowitych pieczar w rejonie Cockpit, zwanych Windsor Cave, które ciągną się przez niemal 3 km.

   Kiedy na wyspę przybyli Europejczycy, jedynymi miejscowymi owocami były: gwajawa, ananas, jabłko cukrowe i caimito. Prawie cała obecna roślinność została sprowadzona przez ludzi lub przyniesiona przez ptaki. Europejczycy dali początek trzcinie cukrowej, bananom i owocom cytrusowym, a w XVII w. kupcy hiszpańscy przywieźli z Malezji orzechy kokosowe. Stanowiący podstawę jamajskiego śniadania owoc ackee został sprowadzony na statkach niewolniczych z Afryki Zachodniej w 1778 r. Drzewo pimentowe, z którego pozyskuje się ziele angielskie, jest rośliną miejscową, podobnie jak mahoe - narodowe drzewo jamajskie. Narodowym kwiatem jest kwitnący na fioletowo gwajakowiec. Zidentyfikowano blisko 3 tys. odmian roślin kwitnących. Wyłącznie na Jamajce występuje ok. 800 z nich, w tym 550 gatunków paproci, 200 orchidei oraz 60 bromeliowatych, zwanych tu dziką sosną. Całą wyspę bujnie porasta przywieziony z Chin bambus.

   Na Jamajce mieszkają szczury oraz polujące na nie mangusty, sprowadzone przez XIX-wiecznych plantatorów. Rzadko spotykany kólik jamajski przypomina z wyglądu świnkę morską, ale w rzeczywistości jest spokrewniony ze szczurem. Wyspa obfituje w nietoperze, ok. 25 gatunków przemieszkuje cicho w tutejszych dzwonnicach. Spokojne wody na południowym i wschodnim wybrzeżu zamieszkuje natomiast ogromny i łagodny manat, który stał się inspiracją legend o syrenach. Kurczy się liczba krokodyli. Wszechobecny gekon kontroluje populację insektów. Na wzgórzach Hellshire nadal żyje ok. 100 wielkich jamajskich legwanów, które prze długi czas uważano za wymarłe. Na wyspie występują nieliczne pająki, wszystkie niejadowite. Spotkać tu można ponad 200 gatunków ptaków, w tym 25 endemicznych. Narodowy ptak, doctor bird (koliber czarnogłowy), występuje wyłącznie na Jamajce i buszuje po wyspowych ogrodach kwiatowych, a w lasach żyją jaskrawożółte, pomarańczowe i zielone papugi. Urubu (sępniki) różowogłowe przetrząsają śmietniki i patroszą zdechłe zwierzęta.

HISTORIA

   Rdzennymi mieszkańcami Jamajki byli Arawakowie (inaczej Tainosi) pochodzący z Ameryki Południowej, którzy przybyli na wyspę 2500 lat temu. Nazwali ją Xaymaca. 5 maja 1494 roku "ziemię drewna i wody" nawiedził Krzysztof Kolumb, błędnie myśląc, że odnajdzie tu złoto. 15 lat po nim dotarli koloniści. Hiszpanie byli bardzo okrutni dla Arawaków, którzy musieli opuścić swoje ukochane tereny.  W 1655, w ciągu zaledwie dwóch dni (10-11 maja), została podbita przez Anglików. Flotą inwazyjną dowodzili: admirał William Penn i generał Robert Venables. Na pokładach 38 angielskich statków było 7 tys. żołnierzy i 1000 marynarzy. Mimo że Anglia formalnie nie była w stanie wojny z Hiszpanią, angielska marynarka wojenna na rozkaz Cromwella agresywnie operowała na Karaibach, nieustannie nękając osłabionych Hiszpanów. Flota Penna usiłowała już wcześniej bez powodzenia zdobyć Santo Domingo. Po fiasku tej akcji okręty skierowały się ku Jamajce, zdobywając ją bez żadnych strat – Hiszpanie w obliczu wroga zrejterowali i wycofali się w głąb wyspy. W latach 1780-1787 z powodu braku spadku popytu na cukier, zginęło z głodu 15000 niewolników. Od 1958 do 1962 członek Federacji Indii Zachodnich. Uzyskała niepodległość 6 sierpnia 1962. Jest ojczyzną muzyki ska, reggae oraz dancehall.

USTRÓJ

   Jamajka to monarchia konstytucyjna i członek Wspólnoty Narodów. Oficjalną, tytularną głową państwa jest królowa Elżbieta II. Na miejscu reprezentuje ją generalny gubernator. Parlament składa się, podobnie jak polski, z dwóch izb: Senatu (Izby Wyższej) i Izby Reprezentantów (Izby Niższej, odpowiednika Sejmu). Członkowie tej ostatniej wybierani są w wyborach powszechnych przez dorosłych obywateli. Kadencja trwa pięć lat. Senat składa się z 21 osób mianowanych przez generalnego gubernatora, 13 wybranych przez premiera i ośmiu według rad szefa opozycji. Głównym organem władzy wykonawczej jest Gabinet, który składa się z premiera i co najmniej 13 ministrów należących do jednej z izb parlamentu.

PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY

Jamajka jest podzielona na 3 hrabstwa, a te na 14 regionów (parishes).

Surrey: Kingston | Portland | Saint Andrew | Saint Thomas
Middlesex: Clarendon | Manchester | Saint Ann | Saint Catherine | Saint Mary
Cornwall: Hanover | Saint Elizabeth | Saint James | Trelawny | Westmoreland

KULTURA

   Kultura Jamajki była pod głębokim wpływem społeczności, które w różnych okresach kolonizowały wyspę. Kotłują się tam tradycje o afrykańskim, europejskim, arabskim, wschodnioindyjskim, chińskim i wschodniośródziemnomorskim rodowodzie. Najmocniejsze piętno, zarówno jeśli chodzi o język,jak i obyczaje, wywarła 300-letnia okupacja brytyjska.

   Mieszkańcy Jamajki, tradycyjnie bardzo religijni, obchodzą wiele świąt chrześcijańskich. Bożemu Narodzeniu towarzyszą zarówno nabożeństwa, całonocne modlitwy i kolędowanie, jak i ceremonie palenia świec czy koncerty. Podczas tych uroczystości odbywa się też festiwal Jonkonnu o charakterze świeckim, wymyślony przez plantatorów dla niewolników, którzy tego dnia mieli wolne. Tancerze Jonkonnu noszą kostiumy przedstawiające krowę, konia, diabła czy wojowników lub postać znaną jako Pitchy-Patchy. W Pitchy-Patchy wciela się najbardziej atletyczny członek trupy. Jego kostium wykonany jest z pasów kolorowego jaskrawego płótna oraz liści. Diabeł z kolei ma widły, a także u boku dzwonek (taki sam, jak noszą przy szyi krowy). Jego kostium jest czarny. Inny mężczyzna występuje w roli brzuchatej kobiety. Wojownik Jonkonnu nosi pokryte folią tekturowe serce, pasma korali oraz drewniany miecz pomalowany srebrną farbą. Oprócz obowiązkowej dla wszystkich tancerzy maski, wojownik posiada nakrycie głowy w kształcie stożka, z piórem lub pękami piór na czubku, ozdobione lustrami, wycinkami i starymi fotografiami prasowymi. Dziki Indianin ma podobny kostium, z tym wyjątkiem, że dzierży długą trzcinę i kuszę. Tradycyjnym daniem świątecznym jest szynka. Za czasów niewoli wędzono ją nad ogniem w dużych koszach zwanych kreng-kreng. Mięso intensywnie przyprawiano pimento. Jako składnik specjalnego świątecznego napoju wykorzystywano szczaw. Pani domu powinna również przygotować specjalny świąteczny pudding, w skład którego wchodzą m.in. owoce zanurzone (wiele tygodni przed Bożym Narodzeniem) w winie lub rumie.

   W drugiej połowie XX wieku na Jamajce wykształciły się bardzo charakterystyczne style muzyczne stanowiące ekstrakt brzmień afrykańskich z anglo-amerykańską popkulturą a więc reggae, ska i dancehall. Najwybitniejszym reprezentantem reggae był Bob Marley, który ustanowił swoisty kanon tego gatunku muzyki i rozpropagował go na cały świat. Dziś jego spuścizna, nadal żywa, jest materiałem do inspiracji dla nowych pokoleń reggae i ragga maniaków. Obecnie obserwuje się wzmożony "popyt" na te gatunki muzyczne, które cały czas ewoluują i mieszają coraz bardziej z innymi stylami szczególnie z hip-hopem.

HYMN

 "Jamaica, Land We Love", text: Hurg Sherlock , muzyka: Robert Lightbourne

"Eternal Father, Bless our land
Guide us with thy mighty hand
Keep us free from evil powers
Be our light through countless hours
To our leaders, Great Defender,
Grant true wisdom from above
Justice, truth be ours forever
Jamaica, land we love
Jamaica, Jamaica, Jamaica, land we love


Teach us true respect for all
Stir response to duty's call
Strengthen us the weak to cherish
Give us vision lest we perish
Knowledge send us, Heavenly Father,
Grant true wisdom from above
Justice, truth be ours forever
Jamaica, land we love
Jamaica, Jamaica, Jamaica, land we love"

POSŁUCHAJ HYMNU JAMAJKI

CIEKAWOSTKI

   WOJSKO. Tak! Nawet wyspa pokojowych rastamanów posiada siły zbrojne! Nazywają się one Jamaica Defense Force , a w ich skład wchodzą: Regiment Jamajki - jeden rezerwowy i dwa regularne bataliony piechoty; prócz spełniania funkcji obronnych biorą udział w walce z kataklizmami, a niekiedy wspomagają policję (zwaną tu Jamaica Constabulary Force - JCF), Air Wing - lotnictwo, Straż Przybrzeżna (Coast Guard) - patroluje wody terytorialne; jej głównym zadaniem jest walka z przemytnikami (przede wszystkim narkotyków), prócz tego ochrania rybaków. Dodatkowo siły JDF biorą udział w budowie dróg i innych pracach na rzecz ludności.

   Obywatele polscy podróżujący na Jamajkę muszą mieć wizy pobytowe. Nie istnieje pojęcie wizy tranzytowej. Koszt wizy wynosi 20 USD. Turyści mają możliwość uzyskania wizy na granicy. Wymagany okres ważności paszportu przy wjeździe wynosi sześć miesięcy. Istnieje obowiązek okazania biletu powrotnego lub do innego państwa. Nie została określona kwota pieniędzy na dzień pobytu. Turyści nie mają obowiązku meldunkowego. Wymagane jest międzynarodowe prawo jazdy (obowiązuje ruch lewostronny). Uznawane są wyłącznie ubezpieczenia firm międzynarodowych wystawione w języku angielskim. Ubezpieczenia polskich firm nie są honorowane. Turyści nie mają prawa przywozu swoich pojazdów, mogą natomiast wynajmować samochody na miejscu. Nie są wymagane i zalecane żadne szczepienia. Prywatna wizyta lekarska kosztuje ok. 30 USD, wizyta u specjalisty - 45 USD. Nie występują większe zagrożenia przestępczością. Nie ma ograniczeń w podróżowaniu po kraju. Istnieje zakaz wywozu dewiz powyżej 10 000 USD oraz zakaz przywożenia roślin, owoców i zwierząt.

Konsulat RP w Kingston
Konsul Honorowy: Irena Cousins (polski, angielski)
35 Millborough Crescent, Kingston 6, Jamaika, W.I.
tel. (0-01 876) 927-63-06; fax 978-92-13
e-mail: kmrlmc@toj.com

TABELA PODSUMOWUJĄCA

Głowa państwa

w jej imieniu Gubernator Generalny Kenneth Hall

From WIKIPEDIA